احمدرضا درویش کارگردان فیلم سینمایی «دوئل» درباره این فیلم و سینمای ایران با آی‌فیلم به گفت‌وگو نشست.
آی‌فیلم: 12 سال پیش که فیلم دوئل اکران شد جرقه های امید برای سینماگران پدیدار شد که سینمای ایران در آستانه جهانی شدن است،اما این قضیه عقیم ماند و تداوم این حرکت انجام نشد.مشکل ایران برای جهانی شدن کجاست که وقتی یک فیلم با سرمایه قابل قبول انجام می‌شود و از لحاظ کیفی قابل تحمل است،عده‌ای برای مبالغ مصرف شده تعجب می‌کنند ولی وقتی یک فیلم در عرصه بین الملل مطرح شود به خوبی می‌توانند برای صرف هزینه‌های بالاتر پاسخگو باشد.نظر شما چیست؟
درویش: دوتا سوال مهم است که سینمای ایران باید از خود بپرسد و پاسخ واقعی برای آن جست‌وجو کند.یکی این که آیا سینمای ما ملی است و دیگری این که آیا سینمای ایران جهانی است یا خیر؟
اگر که از من این سوال شود،من برای ملی و جهانی بودن سینمای ایران مولفه هایی دارم.من فکر می‌کنم وقتی واژه ملی به عنوان یک مقوله به کار می‌رود باید در برگیرنده همه آحاد جامعه باشد یعنی اثری بتواند در عرصه داخلی برای تمام قشرها پوشش مناسب ایجاد کند زیرا کشور دارای زبان،قومیت، فرهنگ‌های مختلف و... است و اگر سینما بتواند در عرصه ملی جایگاه خود را پیدا کند و شهروند ایرانی هویت خود را چه در دوران معاصر و گذشته در پرده نقره‌ای ببیند ما می‌توانیم ادعا کنیم که سینما ما ملی است اما متاسفانه این طور نیست یعنی آمارها این را نشان می‌دهند و اکثر آثار سینمایی به فضای شهری و سیستم مدرن محدود شده است که قطعا نمی‌تواند این آثار سینمای ملی را شکل بدهند.
آی‌فیلم: اگر مضمون فیلم شما را بخواهیم در یک عبارت کوتاه خلاصه کنیم،آن مقاومت است و می‌بینیم تمام کارکترهای فیلم شما از مسیر عادی زندگیشان به دلایل درگیری در شرایط موجود به مسیر دیگری سوق پیدا می‌کنند و حتی به شهادت می‌رسند.به نظر شما مضمون زیربنایی فیلم را میقاومت شناسایی کنیم درست است؟
درویش: جنگ به هر دلیلی که شکل می‌گیرد در مقابل زندگی قرار می‌گیرد و در فیلم دوئل علاوه بر مقاومت مساله اصلی غنائم جنگ است.در فیلم دوئل مساله ای وجود دارد و آن تشکیل مثلثی است که یک طرف آن کسانی هستند که جنگ را ایجاد کرده‌اند،در طرف دیگر کسانی هستند که مقاومت می‌کنند،عده‌ای دیگر هستند که در میان این معرکه به دنبال غنائم جنگی هستند و این مثلث در وطل فیلم مدام درحال درگیری هستند.
آی‌فیلم: فیلم "دوئل" به لحاظ تکنولوژی و تصویر و صدا نقطه عطفی در تاریخ فیلم‌سازی کشورمان محسوب می‌شود.میزان دقت نظری که برروی تمام عناصر مختلف دیده می‌شود و این ثبت تصاویر چه سختی‌هایی داشت و معتقدم با اینکه دستیاران خوب و دلسوزی دارید ولی کارگردان در سینمای ایران تنهاست و در این مورد صحبت کنید.
درویش: کار سینما بسیار کار سخت و در عین حال کار لذت بخشی است.بالاخره یک ویژگی در فیلم‌سازی وجود دارد و آن این است که خیال را عینیت می‌بخشد.. فیلم "دوئل"، یک نمونه از آثار سینمای ایران است که با اراده جمعی ساخته شده است و اولین وظیفه کارگردان انتخاب همکاران است و وقتی همکاران درست انتخاب می‌شوند کارگردان نود درصد کار خود را به درستی انجام داده است. خوشبختانه این فیلم توانست در بحث ارتقای کیفیت صدا در سالن‌های سینما یک توجه‌ای را جلب کند به گونه‌ای کگه الان بعد از گذشت ۱۵ سال از گذشت این فیلم سالن سینمایی وجود ندارد که با امکانات دالبی مجهز نشده باشد بنابراین این‌ها برکاتی است وقتی به یک اثر جدی نگاه می‌کنید.
آی‌فیلم: گاو صندوقی که از ابتدا و انتهای فیلم نقش کلیدی دارد،به نظر شما به لحاظ نمادین این گاوصندوق چی هست؟
درویش: گاو صندوق در فیلم نماد غنائم جنگی است که در جنگ همیشه عده‌ای به دنبال این غنائم هستند و عده ای در حال جنگیدن و عده ای آغاز کننده جنگ هستند.و از درگیری دو جریان عده ای هستند که به دنبال کسب فرصت‌ها و ربودن غنائم هستند و این گاوصندوق این تفکر را نمایندگی می‌کند.
آی‌فیلم: گفته می‌شود بازیگران بالقوه بازیگری را دارند اما وقتی کارگردان یهست که بالقوه بازیگر بالفعل بشود و این بازی‌های خیلی خوب تراوش کند.بازی‌های فیلم بسیار خوب است.نحوه کار شما با بازیگران چگونه است؟
درویش: در عرصه انتخاب بازیگر اگر انتخابات به درستی صورت گرفته باشد،یعنی کارگردان توانسته باشد تجلی خیال خودش را در انتخاب صحیح بازیگر، به درستی صورت داده باشد فقط تلاش برای رسیدن درک بازیگر به درک کارگردان می‌ماند و کارگردان به بازیگر کمک می‌کند. دو عنصر در انتخاب بازیگر وجود دارد،یکی وجه ظاهری بازیگر مانند فیزیک، چهره و...است و عنصر دوم و مهم‌تر وجود دارد و آن درک بازیگر از شخصیتی است که قرار است ارائه شود و بازیگرانی که من تجربه همکاری داشته‌ام همه آن‌ها درک بالا نسبت به نقش داشتند.
آی‌فیلم: یکی از خصوصیات بارز این فیلم این است که بازیگران خوب و کهنه کار را در نقش‌های کوتاه تر به کار گرفتید و بازیگران جوان در نقش‌های طولانی.در این خصوص لطفا صحبت کنید.
درویش: خوشبختانه فضای کپی برداری در سینمای ما کمتر وجود دارد و اینکه یک بازیگر با تمام مشهوریت و حرفه‌ای بودن خود حاضر بشود در کنار بازیگران گمنام بیاید و حضور افتخاری پیدا کند ناشی از سخاوتمندی سینمای ایران است و این روحیه بسیار ارزشمند است که ناشی از تاریخ و هویت ما است و بازیگران سینمای ایران این روحیه را دارند و این فضای مدرنیته خیلی نتوانسته این روحیه را سلب کند و باید این نوع روحیه در بین هنرمندان ذخیره بشود.
آی‌فیلم: گاه در فیلم‌های دفاع مقدس فقدان حضور ارتش و نیروهای دفاع مقدس محسوس است.فکر می‌کنید نباید در این خصوص بیشتر توضیح می‌دادید در فیلم دوئل؟
درویش: یک واقعیت‌هایی است که ناشی از غافلگیری است و کمتر کسی در کشور می‌توانست جنگ را پیش‌بینی کند و این غافلگیری در شرایطی بود که یک سال هم از انقلاب نگذشته بود و قطعا با توجه به همان شرایط نیروهای مردمی به میدان آمدند و خود من هم شاهد از خودگذشتگی‌ها بودم.
ه خ / س م
