احمدرضا درویش کارگردان بلندپروازی است. نگاهی به کارنامه سینمایی این فیلمساز این مساله را اثبات می کند. درویش «آخرین پرواز» اولین فیلم سینمایی خود را که یک اثر جنگی بود در سال ۱۳۶۸ ساخت. یک سال بعد «ابلیس» را با حضور خسرو شکیبایی که در آن سال ها در اوج بود کارگردانی کرد. سومین فیلم او «آذرخش» توجه چندانی را برنیانگیخت. اما «کیمیا» تولد دوباره یی برای این کارگردان بود. به جز بازی درخشان شکیبایی و داستان شسته و رفته فیلم آنچه بیشتر به چشم آمد کارگردانی درخشان درویش در پرداخت صحنه های نفس گیر نیمه اول «کیمیا» بود. «سرزمین خورشید» پنجمین فیلم درویش تقریبا در همان حال و هوای نیمه اول «کیمیا» می گذشت. در سال ۱۳۷۸ و متاثر از فضای سینمایی پس از دوم خرداد «متولد ماه مهر» با موضوع دانشجویی سیاسی ساخت که حاشیه های فراوانی را به همراه داشت. پس از آن به سراغ پروژه عظیم و پرخرج «دوئل» رفت و موفق شد با امکانات محدود سینمای ایران فیلمی نزدیک به استانداردهای تولیدات جنگی خارجی بسازد هرچند که زمینه داستانی این فیلم با انتقاداتی مواجه شد. پس از آن اخباری منتشر شد مبنی براینکه درویش قصد دارد فیلمی با موضوع فتح خرمشهر بسازد که آن طرح هم ظاهرا عظیم و بلندپروازانه است. اما ساخته بعدی درویش «رستاخیز» بود. فیلمی که به گفته خودش همانند یوسف در چاه گیر کرده است و نیازمند کسی است که از آن چاه بیرون بیاوردش.
شبکه آی‌فیلم در حاشیه حضور وی در برنامه آی فیلم پلاس که از تولیدات شبکه آی فیلم عربی است با این کارگردان نام آشنای سینما به گفت وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
- آقای درویش این فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر اکران شد، اما بعد از آن، دچار حواشی بسیاری گردید و هنوز این امکان فراهم نشده است اکران عمومی شود تا مردم هم این فیلم سینمایی را ببینند. برای ما یک بار دیگر بگویید برای «رستاخیز» چه اتفاقی افتاد.
- من چیزی که درباره اکران نشدن فیلم «رستاخیز» فهمیدم این بود که در بحث به تصویر کشیده شدن چهره معصومین، صحابه و برخی از شخصیت‌های مهم و بزرگ تاریخی در بین مراجع عالیقدر اختلاف نظر هست. ظاهر ماجرا این بود که مراجع عالیقدر با به تصویر کشیدن چهره حضرت عباس مخالف بودند و همین معیاری شد برای اکران نشدن فیلم سینمایی «رستاخیز». اما این را باید بگویم؛ آن چیزی که ما در ساخت فیلم سینمایی «رستاخیز» معیار قرار دادیم، مبانی عرفی ، شرعی و قانونی بود و ما به غیر از این در فیلم «رستاخیز» عمل نکردیم.
اگر قرار است ما نسبت به وقایع تاریخی و مذهبی خودمان در جهان امروز فعالیت کنیم و کنش‌مند باشیم، باید در راستای سینمای جهان حرکت کنیم و به این فکر کنیم که ما این اثر تاریخی و دینی را می‌خواهیم برای جهانیان اکران کنیم و نمی‌شود بدون برنامه حرکت کرد.
من به عنوان یک فیلم ساز فکر میکنم این فیلم همه این ملاحظات فقهی و قانونی را رعایت کرده است.
نکته دیگری که باید بگویم این است که؛ در آرای مراجع نسبت به بسیاری از پدیده‌های اجتماعی اختلاف نظر وجود دارد؛ اختلاف نظر و تفاوت آراء نشان دهنده پویایی فقه شیعه است.
- یک فیلم ابتدا باید مجوز ساخت از وزارت ارشاد بگیرد. شما هم قطعا این کار را کردید.
- بله. «رستاخیز» هم مجوز ساخت گرفت هم پروانه نمایش و وزارت ارشاد، علی‌رغم این که پروانه نمایش برای «رستاخیز» صادر کرده است به جای این که از مجوزی که صادر کرده دفاع کند، آن را توقیف کرد و همه اتفاق‌هایی که برای «رستاخیز» به وجود آمده است ناشی از همان تصمیم اولیه است.
- گفته بودند که اگر شما نور به چهره حضرت عباس بیندازید، فیلم «رستاخیز» اکران میشود. شما چرا این کار را نکردید؟
- این نظر، نظر دولت بود که نور بیندازیم به چهره حضرت عباس. این پیشنهاد و این نظر از نظر من هم غیر فقهی است و هم غیر کارشناسی. یعنی از ما سوال نشد که این کار عملی هست یا نیست. ما اگر قرار بود نور بیندازیم از ابتدای امر برای میزانسن آن باید برنامه‌ریزی می‌کردیم. نمی‌شود شخصیتی که از اول فیلم سوار اسب هست، حرکتش بسیار است و نور روی صورتش بیفتد واگر نور می ا‌نداختیم باعث تمسخر میشد و من قطعا نمی‌خواستم این اتفاق بیفتاد.
بعد هم این که من اصلا اعتقادی ندارم که نور بیندازیم. اعتقاد و باور من این است که میشود صورت را نشان داد و من برای همین این فیلم را ساختم.
- نظر شما درباره حذف سکانس‌های جنگ حضرت عباس در سریال «مختارنامه» چیست؟
- ببینید، تلویزیون جایگاه رسمی و دولتی است که بودجه آن متعلق به بیت المال است. در تلویزیون بنا بر ملاحظاتی خود مسئولین تلویزیون تصمیم می‌گیرند بخش‌هایی از یک سریال پخش کنند یا نه مثل صحنه جنگ حضرت عباس در سریال «مختارنامه».
تلویزیون از جای دیگر مجوز نمیگیرد بلکه با مجوز خودش تصمیم می‌گیرد چه کند. اما من برای «رستاخیز» مجوز گرفته بودم و بعد از مجوز شروع به ساخت کردم.
- احمدرضا درویش، چند سالی میشود که خیلی کم کار شده است. علت آن چیست؟
- منتظرم که «رستاخیز» اوضاعش معلوم شود. در یک سیستم وقتی چنین رفتاری با یک اثر فرهنگی بشود بالاخره فضای روانی مناسبی برای کار وجود ندارد که آدم بتواند جهان خیال و رویا و آرزوهای ذهنی خودش را پرو بال بدهد. خیلی با فیلم من بد عمل کردند با فیلمی که 9 تا سیمرغ بلورین دادند. به نظرم این مظلومیتی که برای رستاخیز پیش آمد فقط می‌توانم بگویم متاسفم.
مصاحبه کننده: هانیه خاوری برای وبسایت آی فیلم
ه خ/ص گ
