رونمایی از نفیس‌ترین نسخه نهج‌البلاغه جهان

مراسم رونمایی از قدیمی‌ترین و نفیس‌ترین نسخه خطی نهج‌البلاغه در موزه قرآن حرم رضوی، با همکاری مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی برگزار شد.

به گزارش آی‎فیلم، استاد شیخ عطار پژوهشگر نهج‌البلاغه، در مراسم رونمایی از قدیمی‌ترین و نفیس‌ترین نسخه نهج‌البلاغه در موزه قرآن حرم مطهر رضوی، اظهار کرد: نهج‌البلاغه گزیده سخنان مولای متقیان امام علی (ع) است. گفتارهایی از همه فنون و مجموعه‌ای از آداب و پند، نامه، خطبه‌های کوتاه و بلند را به کار گرفته است.

وی گفت: نهج‌البلاغه با محتوای عظیم علمی و اخلاقی، همواره از روزگار جامع آن سید رضی در قرن چهارم هجری قمری مورد توجه علما و دانشمندان اسلامی بوده است. قدیمی‌ترین نهج‌البلاغه تاریخ‌دار این مجموعه به شماره ۱۳۸۴۷ مربوط به قرن ششم هجری قمری و به خط محمدبن احمدالنقیب است که در سال ۵۴۴ هجری قمری کتابت شده است.

این پژوهشگر نهج‌البلاغه عنوان کرد: این نسخه دارای ۱۷۴ برگ به همراه عناوین و بعضاً زنگار، به خط نسخ معرب ۱۷ سطری کتابت شده است. این نسخه توسط مرحوم فاضل خان در ۱۰۶۵ هجری قمری وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده است.

شیخ عطار خاطرنشان کرد: همچنین علاوه بر متن کامل نهج‌البلاغه، در انتهای کتاب درباره نقش مهرهای حضرت علی (ع) و تجلیل از نهج‌البلاغه، مطالبی عنوان شده است.

این پژوهشگر نهج‌البلاغه گفت: در واقع سید رضی در کتابت نهج‌البلاغه به نوعی به نحوه بلاغت اشاره کرده است که بر همین اساس این کتاب ارزشمند، نهج‌البلاغه نام‌گذاری شده است. با این وجود و با توجه به درک و فهمی که ایشان از قرآن داشتند، توانستند چنین کتابی را به وجود آورند و از همین رو می‌توان امام علی (ع) را قرآن ناطق دانست.

در ادامه این مراسم مهدی فاضل هاشمی پژوهشگر نسخ خطی نهج‌البلاغه با اشاره به نسخه‌های خطی دیگری که در مرکز موزه قرآن آستان قدس رضوی وجود دارد، بیان کرد: کتابخانه آستان قدس رضوی با پیشینه ۱۱۰۰ ساله خود و با توجه به انتساب به امام علی‌بن موسی‌الرضا (ع) از غنای خاصی برخوردار است و تعدادی بیش از ۷۵۰ نسخه نفیس از نهج‌البلاغه خطی و چاپ سنگی با شروح و حاشیه، تعلیقه و ترجمه را فراهم آورده است.

وی گفت: یکی دیگر از قدیمی‌ترین نهج‌البلاغه‌های گنجینه رضوی به شماره ۱۱۷۳۶، مربوط به نیمه نخست قرن پنجم قمری است که به خط نسخ ممتاز ۱۵ سطری به شیوه ابن بواب کتابت شده است. این نسخه خطی دارای ۱۷۰ برگ است که با نسخه‌های به خط سید رضی مقابله شده است. عناوین آن به خط ثلث جلی، کاغذ حنایی آهار مهره سمرقندی، معلق به حواشی مختصر و وقفی فخرالدین نصیری امینی در سال ۱۳۵۶ است.

این پژوهشگر نسخه‌های خطی اظهار کرد: نهج‌البلاغه نفیس دیگر به شماره ۴۴۱۳۹، در ذی القعده ۶۳۱ هجری قمری، به خط حسن‌بن محمدبن عبدالله‌بن جعفری حسنی؛ سبط سید امام ابی‌الرضا الراوندی کتابت شده است. این نهج‌البلاغه به خط نسخ کهن ۱۳ سطری و به شیوه ابن بواب در ۲۶۶ برگ کتابت شده است. این نسخه دارای تذهیب و از جهت قدمت، کتابت، کامل بودن و تزئینات، نفیس و با ارزش است.

هاشمی ادامه داد: نسخه نفیس دیگر به شماره ۱۸۷۰ منتخب نهج‌البلاغه است که جامع آن را در سه مقصد و یک خاتمه گردآوری کرده است. از دیگر نفایس این مجموعه، نهج‌البلاغه به شماره ۹۱۳۸ به خط نسخ ۱۳ سطری است. کاتب نسخه علی بن علی موسوی‌الطبری در تاریخ ۷۷ هجری قمری است. عناوین به شنگرف و قلم رقاع، کاغذ حنایی آهار مهره از جمله ویژگی‌های این نسخه خطی است.

ب س / س م